سیمای دنیا در متون عرفانی فارسی تا پایان سده ششم و بررسی سرچشمه های آن

thesis
abstract

دنیا و فلسفه ی وجودی آن یکی از مهم ترین دغدغه های عرفا از همان ابتدائی ترین زمان تشکیل این نهضت بوده است. به همین علت مباحث مربوط به دنیا حجم انبوهی از دیدگاه های صوفیانه را به خود اختصاص داده است. این پژوهش برای بررسی سیمای دنیا در دو قرن پنج و شش در پنج فصل تنظیم شده است. در بخش اول، کلیات این پژوهش از جمله مقدمه ، اهداف تحقیق و پیشینه آن ذکر گردیده است. در بخش دوم سیمای منفی دنیا از دید عرفا به تصویر کشیده شده که در عرفان و تصوف اسلامی دیدگاهی عام و فراگیر است. سخنانی که در مورد تصویر سازی از دنیا دیده می شود بیشتر بر پایه آرایه تشبیه شکل گرفته است تا با برقراری شباهت بین دنیا و دیگر پدیده ها که اکثر منفی هستند نفرت خود را از دنیا نشان دهند و رغبت دیگران را به دنیا کم کنند. در بخش سوم دیدگاه هایی که در آن جهت گیری خاصی نسبت به دنیا مطرح شده است و در بخش چهارم مثبت انگاری در نظرگاه برخی از عرفا ذکر و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ البته ذکر این نکته قابل تامل است که میزان نظرات منفی نسبت به دنیا بسیار بیشتر از نظرات مثبت و یا حتی بی تفاوت است و این سخنان به هیچ عنوان با یکدیگر قابل برابری نیستند. در بخش پایانی نتیجه گیری این پژوهش ذکر شده است. در این پژوهش با بررسی متون عرفانی فارسی در دو سده پنجم و ششم، محورهای مهم این تصاویر عارفانه استخراج شده و با نگاهی در پیشینه فرهنگی اسلامی و دیگر اندیشه های تاثیرگذار بر عرفان اسلامی مشخص می شود که اغلب این تصاویر غیر ابداعی و مقتبس از اندیشه های گذشته اسلامی و ماخوذ از آیات الهی وحی و احادیث پیامبر گرامی اسلام(ص)، امام علی(ع) و دیگر ائمه (علیهم السلام) است، البته شباهت های غیر قابل انکاری نیز بین این تصاویر عارفانه و باورهای دیگر ادیان مانند مسیحیت و فرهنگ-های ایرانی، مانوی، گنوسی، نوافلاطونی و بودایی دیده می شود که بدان اشاره خواهد شد. این تاثیر و تاثر ها در میان تمامی فرهنگ ها ناگزیر اتفاق می افتد هرچند که اذعان بدان به مذاق صاحبان آن ها خوش نیاید.

similar resources

نقش قرائت و استماع قرآن در سیر و سلوک (در متون عرفانی زبان فارسی تا پایان قرن ششم هجری)

 عرفا همواره به قرآن به عنوان سرچشمة اصیل و ناب عرفان اسلامی توجه داشته‌اند و بنای تمام مراحل و منازل سلوک را بر آن استوار کرده‌اند. علی رغم وضوح این موضوع که بنیاد زندگی، تفکّر و سیر استکمالی عرفا بر قرآن استوار است؛ اما برای تبیین نحوۀ نگرش عرفا به قرآن لازم است که دیدگاه‌ها و اقوال عرفا در باب قرآن بدقت بررسی و تحلیل شود. یکی از نکات مهم در متون عرفانی، توجه ویژۀ عرفا به تمثیل و استشهاد به آی...

full text

علل و انگیزه‌های مشارکت اجتماعی صوفیان بر اساس متون نثر عرفانی فارسی سده پنجم و ششم

عرفان اسلامی از آغاز پیدایش متکی بر زهد و کناره­گیری از دنیا و اهل آن بوده است و در این باره، سخنان فراوانی از مشایخ این طریقه در دست است. دنیاگریزی و کناره­گیری از مردمان، از باور­های رایج درباره این مکتب معرفتی است که بر مبنای عملکردها و ادعاهای پیروان آن شکل گرفته است. حال آن که با بررسی متون برجسته عرفانی و دقت و تأمل در زند­گی بزرگان عرفان، شواهد فراوانی در نقض این باور به چشم می­خورد. شوا...

full text

سیر عرفانی قرب در متون عرفانی تا سده هفتم هجری

احوال عرفانی یکی از مباحث مهم و مشروح عرفان و تصوّف اسلامی، به شمار می‌آید. سالک در مسیر سلوک خود برای وصول به کمال، باید نفس را از هواهای نفسانی پاک کند، بدین منظور کسب مقامات عرفانی باعث صاف شدن اندرون سالک می‌گردد و در نتیجه او آمادگی و شایستگی کامل پیدا می‌کند تا احوال عرفانی بر او وارد شود. «قرب» یکی از مهم‌ترین احوال عرفانی است که علاوه بر جایگاه والای آن در قرآن کریم، از اهمیت و ارزش بسیا...

full text

جایگاه توحید در متون نثر عرفانی تا پایان سده ششم هجری

توحید یکی از مباحث اساسی و کلیدی عرفان اسلامی تا پیش از قرن هفتم هجری است. بدون شک تبیین جایگاه این اصل مهم عرفانی در شناخت دیگر مبانی سیر و سلوک نیز کارگشا خواهد بود. مباحثی که در باب توحید در کلام عرفا مطرح می شود همیشه یکسان و یکدست نیست. عرفا در باب توحید سخن ها رانده، به ارائه تعاریف و طبقه بندی های مختلف همت گمارده اند. توحید در آراء عرفای سنت اول عرفانی غالباً غایت سیر و سلوک شناخته می شو...

نقش قرائت و استماع قرآن در سیر و سلوک (در متون عرفانی زبان فارسی تا پایان قرن ششم هجری)

عرفا همواره به قرآن به عنوان سرچشمه اصیل و ناب عرفان اسلامی توجه داشته اند و بنای تمام مراحل و منازل سلوک را بر آن استوار کرده اند. علی رغم وضوح این موضوع که بنیاد زندگی، تفکّر و سیر استکمالی عرفا بر قرآن استوار است؛ اما برای تبیین نحوۀ نگرش عرفا به قرآن لازم است که دیدگاه ها و اقوال عرفا در باب قرآن بدقت بررسی و تحلیل شود. یکی از نکات مهم در متون عرفانی، توجه ویژۀ عرفا به تمثیل و استشهاد به آیا...

full text

سیمای زردشت مانی و مزدک در متون نظم فارسی تا پایان قرن ششم هجری

چکیده: داستانهای باستانی و مضامینی که مربوط به دوران پیش از اسلام هستند، یکی از منابع مهمی است که تأثیر آن در شعر تمام شاعران، به چشم می خورد و شاعران گاه و بیگاه در لابه لای اشعارشان این مضامین را در خدمت بیان هرچه بهتر اندیشه های خویش به کار گرفته اند. از جمله مضامینی که در آثار منظوم فارسی به نحو چشمگیری منعکس شده است، داستان زردشت و ظهور مانی و مزدک است. این سه شخصیت برجسته و تاریخی، که پ...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سلمان فارسی کازرون - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023